Tembang Jawa

Ngapresiasi Tembang Jawa

Tembang macapat kalebu perangane tembang jawa. Wulangan ing perangan iki bakal ngrembug babagan kasusastran tembang. Tembang jawa yaiku reriptan kanthi paugeran tertamtu kang pamacane kudu dilagokake lan bisa diiringi wiramaning gendhing (swara lelagoning gamelan).

1.             Perangane Tembang Jawa

a.         Tembang Kawi utawa Tembang gedhe

Ø  Pamularsih

Ø  Rukmarata

Ø  Gandakusuma

Ø  Citrakusuma

Ø  Tepikuwari

Ø  Retnamulya

Ø  Mintajiwa

Ø  Kusumastuti

Ø  Kumuda asmara

b.        Tembang Tengahan

Ø   Pranasmara

Ø   Palugon

Ø   Kenya kedhiri

Ø   Juru demung

Ø   Kuswaraga

Ø   Balabak

Ø   Wirangrong

Ø   Girisa

Ø   Kuswarini

Ø   Pangajabsih

c.         Tembang Macapat utawa Tembang Cilik

Kajaba saka iku uga ana tembang reriptan gagrag anyar sing diarani tembang dolanan. Jenise tembang macapat yaiku :

Ø  Pocung

Ø  Maskumambang

Ø  Gambuh

Ø  Megatruh

Ø  Kinanthi

Ø  Asmarandana

Ø  Mijil

Ø  Pangkur

Ø  Durma

Ø  Sinom

Ø  Dhandhanggula

2.             Watak lan Panganggone Tembang Macapat

No	Tembang	Watak	Kanggone
1.	Kinanthi	Seneng, asih	Medharake pitutur
2.	Pocung	Kendho	Medharake crita sing sakepenake
3.	Asmarandana	Sengsem, prihatin	Medharake pitutur kasmaran/crita asmara
4.	Mijil	Wedharing rasa	Pitutur
5.	maskumambang	Nalangsa	Kanggo medharake rasa ngeres/keranta-ranta
6.	Pangkur	Sereng	Kanggo medharake kang sarwa sereng
7.	Sinom	Grapyak, pantes	Kanggo medharake pitutur/ sesorah
8.	Dhandhanggula	Grapyak, pantes	Kanggo bebuka, medharake pitutur/ sesorah
9.	Durma	Luwes, resep	Kanggo bebuka, medharake rasa nepsu
10.	Gambuh	Galak, mantep	Kanggo medharake pitutur
11.	Megatruh	Rumaket, kulina, sedih, kingkin	Kanggo medharake rasa keranta-rata

Katrangan :

a.       Pada, yaiku cacahing tembang macapat saben salagu, saka wiwitan tekan pungkasan

b.      Guru wilangan, yaiku cacahing wanda (suku kata) ing tembang macapat

c.       Guru lagu, yaiku tibaning swara ing pungkasaning gatra

d.      Guru gatra, yaiku jenenge larikan ing tembang macapat